Κυριακή 21 Απριλίου 2024
Τετάρτη 3 Μαΐου 2017
Παρασκευή 28 Απριλίου 2017
Πέμπτη 27 Απριλίου 2017
Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016
ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΜΑ
ΠΗΓΗ 1
ΠΙΝΑΚΑΣ
Εξέλιξη της έκτασης και του πληθυσμού της Ελλάδας (1838-1936)
|
΄Έτος
|
΄Έκταση (τετρ. Χιλιομ.)
|
Πληθυσμός
|
|
1838
|
47.516
|
752.000
|
|
1851
|
47.516
|
1.015.000
|
|
1871
|
50.211
|
1.480.000
|
|
1881
|
63.606
|
2.004.000
|
|
1901
|
63.211
|
2.521.000
|
|
1911
|
63.211
|
2.701.000
|
|
1914
|
120.000
|
4.818.000
|
|
1920
|
150.833
|
5.531.000
|
|
1928
|
130.199
|
6.205.000
|
|
1936
|
130.199
|
7.050.000
|
ΠΗΓΗ 2
ΠΙΝΑΚΑΣ
Απαλλοτριώσεις μεγάλων αγροτικών ιδιοκτησιών
|
ΠΕΡΙΟΔΟΣ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ
|
|
1917-1920
|
64
|
|
1921-1922
|
12
|
|
1923-1925
|
1.203
|
· Με βάση τα παραπάνω
στοιχεία και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στα ακόλουθα:
Α) Πώς η αύξηση της έκτασης του
ελληνικού κράτους κατά την περίοδο 1864-1914 συντέλεσε στην όξυνση του
αγροτικού προβλήματος στην Ελλάδα (Ιόνια νησιά, Θεσσαλία, Μακεδονία);
Β) Να συσχετίσετε την αύξηση του πληθυσμού
στο ελληνικό κράτος κατά την περίοδο 1920-1928 με τον αυξημένο αριθμό
απαλλοτριώσεων γης της περιόδου 1923-1925.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Α) Μετά τον επαναστατικό αγώνα
του 1821-1828, η προοδευτική διανομή των εθνικών γαιών, δημιούργησε πλήθος
αγροτών με μικρές ή μεσαίες ιδιοκτησίες. Τα λίγα εναπομείναντα «τσιφλίκια» στην
Αττική και την Εύβοια δεν προκαλούσαν ιδιαίτερο πρόβλημα.
Η
διεύρυνση του ελληνικού κράτους με τα Επτάνησα (1864), την ΄Άρτα και τη
Θεσσαλία (1881), έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της μεγάλης γαιοκτησίας. Το
φεουδαρχικό καθεστώς των Ιονίων Νήσων διατηρήθηκε και μετά την προσάρτηση τους
στο ελληνικό κράτος. Τα «τσιφλίκια» της Θεσσαλίας αγοράστηκαν από πλούσιους
Έλληνες του εξωτερικού, οι οποίοι, πέρα από το γεγονός ότι διατήρησαν τον
αναχρονιστικό θεσμό των κολίγων, άσκησαν πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις για
να κερδοσκοπήσουν από την παραγωγή του σιταριού. Επιδίωξαν δηλαδή την επιβολή
υψηλών δασμών στο εισαγόμενο από τη Ρωσία σιτάρι, ώστε να μπορούν να καθορίζουν
όσο το δυνατόν υψηλότερες τιμές για το εγχώριο, προκαλώντας μάλιστα μερικές
φορές και τεχνητές ελλείψεις. Οι πρακτικές αυτές δημιούργησαν εντάσεις και οδήγησαν
στην ψήφιση νόμων το 1907, οι οποίοι επέτρεπαν στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση
να απαλλοτριώνει μεγάλες ιδιοκτησίες, ώστε να μπορεί να τις διανέμει σε
ακτήμονες.
Η
εφαρμογή τους αποδείχτηκε δύσκολη υπόθεση και οι τριβές που προκλήθηκαν προκάλεσαν
συγκρούσεις, η πιο σημαντική από τις οποίες έγινε στο χωριό Κιλελέρ (1910). Νέες
περιπλοκές στο αγροτικό ζήτημα προκλήθηκαν μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων.
Μέσα στα νέα όρια της χώρας εντάσσονται το 1913 και τα εδάφη της Μακεδονίας, όπου
υπήρχαν και μουσουλμάνοι ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων, γεγονός που δυσχέραινε
ακόμη περισσότερο τη διανομή των εκτάσεων αυτών.
Β) Η αύξηση του πληθυσμού του
ελληνικού κράτους κατά την περίοδο 1920-1928 οφείλεται, έως ένα βαθμό, στην
άφιξη των προσφύγων ύστερα από τη μικρασιατική καταστροφή. Το πρόβλημα της
αποκατάστασης των προσφύγων επιτάχυνε τη διαδικασία ολοκλήρωσης της αγροτικής
μεταρρύθμισης που είχε ξεκινήσει από την κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1917
στη Θεσσαλονίκη. Οι 1.203 απαλλοτριώσεις γης κατά την περίοδο 1923-25 αποδεικνύουν
το κρατικό ενδιαφέρον για την αποκατάσταση των προσφύγων, ενώ ταυτόχρονα
υλοποιούν και το στόχο της στήριξης και του πολλαπλασιασμού των ελληνικών
ιδιοκτησιών γης στις νεοαποκτηθείσες, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, περιοχές.
Η
αντίδραση του κρατικού μηχανισμού κρίνεται μάλλον επαρκής στο προσφυγικό
πρόβλημα. Αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο το μόνο κεφάλαιο που ουσιαστικά
διέθετε: τις μουσουλμανικές περιουσίες που υπολογίζονταν σε πέντε ως δέκα
δισεκατομμύρια δραχμές.
ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΜΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ
Τα κυριότερα δάνεια από το εξωτερικό κατά την
περίοδο 1880-1892
ΕΤΟΣ
|
ΑΙΤΙΑ
|
ΠΟΣΟ
|
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΣΟΔΑ
|
1880
|
Κάλυψη ελλειμμάτων
1877-1880
|
120.000.000
|
--
|
1883
|
--
|
--
|
58.000.000
|
1884
|
--
|
100.000.000
|
--
|
1887
|
Μονοπωλίων
|
185.000.000
|
176.000.000
|
1889
|
--
|
30.000.000
|
--
|
1889
|
--
|
125.000.000
|
--
|
1890
|
Σιδηροδρόμων
|
45.000.000
|
123.000.000
|
1891
|
Σιδηροδρόμων
|
15.000.000
|
--
|
1892
|
Εθνικών δρόμων
|
20.000.000
|
--
|
Συνολικό
|
χρέος 1892
|
818.500.000
|
--
|
Α. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα και τις
ιστορικές γνώσεις σε ποια συμπεράσματα θα καταλήγατε για την πιστοληπτική
ικανότητα της Ελλάδας κατά την περίοδο 1880 – 1892;
Β. Να αναφερθείτε στα αίτια της διόγκωσης του
εξωτερικού δανεισμού κατά την δεκαετία του 1880, καθώς και τις συνέπειες που είχε αυτή για την
ελληνική οικονομία έως τα τέλη του 19ου αιώνα.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Α.
Η ανάληψη της πρωθυπουργίας της Ελλάδας από τον Χ. Τρικούπη, σηματοδότησε την
εισροή ξένων κεφαλαίων, χωρίς τα οποία θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί το
όραμα του εκσυγχρονισμού της χώρας. Ο εξωτερικός δανεισμός της δεκαετίας του 1880
αποτέλεσε την πλέον άμεση συνεισφορά του ξένου παράγοντα στην πορεία αυτή. Στις
αρχές της δεκαετίας η χώρα έχει αυξημένη πιστοληπτική ικανότητα, καθώς συνάπτει
με τις χώρες του εξωτερικού δάνεια με μεγάλο ονομαστικό κεφάλαιο (120.000.000 χρυσές
δραχμές το 1880, 100.000.000 το 1884, 185.000.000 το 1887). Τα έργα υποδομής
δεν μπορούν να καθυστερήσουν πια. Οι δανείστριες χώρες δείχνουν μεγάλη
εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση Τρικούπη, καθώς η χώρα δεν έχει ακόμα ένα δημόσιο
χρέος αποτρεπτικό ως προς αυτό. Έως το 1892 η χώρα θα συνάψει 8 δάνεια. Στο
δημοσιονομικό αυτό φορτίο πρέπει να προστεθεί και το δημόσιο χρέος της χώρας ως
το 1880. Άρα στα 1892 η Ελλάδα καλείται να πληρώσει τοκοχρεολύσια προς διάφορες
κατευθύνσεις για ονομαστικό κεφάλαιο ύψους πάνω από 818.500.000 δραχμές.
Το
ποσό που έπρεπε να καταβληθεί ξεπερνούσε κατά πολύ τα έσοδα του προϋπολογισμού
της χώρας. Από το 1890, η μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας
διαπιστώνεται εύκολα αν δούμε τα ονομαστικά κεφάλαια των δανείων που καταφέρνει
να συνάψει ο Τρικούπης: 15.000.000 το 1891 και 20.000.000 το 1892 αντίστοιχα. Όλα
αυτά μάλιστα σε μία περίοδο που οι ανάγκες είναι πολλαπλάσιες από τις αρχές της
δεκαετίας. Οι δανείστριες χώρες δεν έχουν πια εμπιστοσύνη στην Ελλάδα εξαιτίας
της διόγκωσης του δημοσίου χρέους. Τα δάνεια του 1891 και του 1892 ήταν
απαραίτητα για την ολοκλήρωση του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Ταυτόχρονα
τερματίζεται και η πρακτική των ελληνικών κυβερνήσεων να συνάπτει δάνεια για
την αποπληρωμή παλαιοτέρων. Στα 1892 η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, ύστερα
από τη διαρκή δημοσιονομική επιβάρυνση, έχει πια εκμηδενιστεί. Το επόμενο χρόνο
(1893) θα έχουμε την κήρυξη της “πτώχευσης”.
Β.
Η αλλαγή των ρυθμών ανάπτυξης από τη δεκαετία του 1860 και μετά, οδήγησε
αναγκαστικά σε νέο δανεισμό. Οι περιορισμένοι πόροι της χώρας, σε συνδυασμό με
τα έκτακτα έξοδα που επέβαλαν οι διαρκείς εθνικές κρίσεις, καθιστούσαν αδύνατη
την εξοικονόμηση κεφαλαίων για δημόσιες επενδύσεις. Ο εξωτερικός δανεισμός
διογκώθηκε κατά τη δεκαετία του 1880, και μέσα σε λίγα μόλις χρόνια η χώρα
βρέθηκε να οφείλει ποσά πολλαπλάσια του ετήσιου προϋπολογισμού της. Από τα
χρήματα των δανείων, μεγάλα ποσά διατέθηκαν για την αποπληρωμή παλαιοτέρων
δανείων ή χρησίμευσαν για την κάλυψη των τρεχόντων ελλειμμάτων των εθνικών
προϋπολογισμών και των στρατιωτικών δαπανών. Οι πρακτικές αυτές οδήγησαν στα
τέλη της δεκαετίας του 1880 σε δημοσιονομικό αδιέξοδο την χώρα. Κατά το έτος 1893
η Ελλάδα βρέθηκε σε αδυναμία να εξυπηρετήσει τα τοκοχρεολύσια των εξωτερικών
της δανείων και ζήτησε επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους της.
Η
“πτώχευση”, όπως χαρακτηρίστηκε δεν ήταν ασυνήθιστη επιλογή των φτωχότερων
κρατών, στην Ελλάδα όμως της εποχής εκείνης είχε τεράστιο πολιτικό κόστος. Οι
διαπραγματεύσεις με τις πιστώτριες χώρες συνεχίστηκαν μέχρι τον ελληνοτουρκικό
πόλεμο του 1897. Η ήττα του ελληνικού στρατού και η υποχρέωση καταβολής
πολεμικής αποζημίωσης ύψους 92.000.000 δραχμών προς την Οθωμανική αυτοκρατορία
σε συνδυασμό με την προηγούμενη πτώχευση ανάγκασαν τις ελληνικές κυβερνήσεις να
δεχτούν το καθεστώς του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Από την περίοδο αυτή και
έως και την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, η ελληνική οικονομία θα μπει σε μία
διαδικασία εξυγίανσης που θα επιτρέψει την είσοδο της χώρας στους Βαλκανικούς πολέμους (1912 – 1913).
Τετάρτη 13 Μαΐου 2015
Παρασκευή 27 Μαρτίου 2015
Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015
Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2015
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ: "Η Πόλη"
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)